Leki biologiczne – grupa substancji biologicznie czynnych, uzyskanych dzięki technikom biologii molekularnej. Obecnie w Polsce w terapii łuszczycy plackowatej zarejestrowanych jest 9 preparatów –adalimumab, etanercept, cetrolizumab pegol, infliksymab, ustekinumab, secukinumab, iksekizumab, rizankizumab, guselkumab i od dnia 01.11.2021 Tildrakizumab. Zgodnie z obowiązującym programem lekowym, terapia zarezerwowana jest dla pacjentów z łuszczycą plackowatą o nasileniu umiarkowanym i/lub ciężkim oraz udokumentowaną nieskutecznością i/lub nietolerancją i/lub przeciwwskazaniami do przynajmniej 2 metod systemowej terapii konwencjonalnej. Terapia ta jest także dostępna od 01.01.2021 dla pacjentów z zajęciem tzw. okolic szczególnych czyli skóry owłosionej głowy, twarzy, dłoni i stóp, okolic anogenitalnych i paznokci, którzy nie muszą mieć zmian łuszczycowych na skórze gładkiej by być zakwalifikowanym do terapii lekowej B47.
Do leczenia łuszczycy dziecięcej zarejestrowany w Polsce jest jedynie etanercept (od 6. roku życia).
Sekukinumab – refundowany w programie lekowym leczenia umiarkowanej i ciężkiej łuszczycy plackowatej i w programie leczenia łuszczycowego zapalenia stawów o przebiegu agresywnym od 1 listopada 2018 r.
Iksekizumab – refundowany w programie lekowym leczenia umiarkowanej i ciężkiej łuszczycy plackowatej od 1 listopada 2018 r.
Brodalumab (nierefundowany w Polsce)
Odkrycie w 2005 roku subpopulacji limfocytów pomocniczych produkujących znaczne ilości interleukiny 17 (IL-17), określonych mianem komórek Th17, pozwoliło na lepsze zrozumienie mechanizmów obronnych układu immunologicznego, a także w znaczący sposób wyjaśniło zjawiska immunologiczne występujące w przewlekłych chorobach zapalnych, takich jak łuszczyca. Ostatnie lata dobitnie pokazały, że blokada szlaku IL-17 powoduje znaczną i długotrwałą poprawę u większości chorych na łuszczycę o umiarkowanym i dużym nasileniu. W chwili obecnej do leczenia łuszczycy w Polsce zarejestrowane zostały dwa przeciwciała monoklonalne blokujące bezpośrednio IL-17 (iksekizumab i sekukinumab) oraz brodalumab – przeciwciało monoklonalne blokujące receptor dla IL-17. Skuteczność leków blokujących IL-17 została potwierdzona w wielu wieloośrodkowych badaniach klinicznych obejmujących populację kilku tysięcy pacjentów. Skuteczność terapii tą grupą leków wyrażoną współczynnikiem PASI 75 ocenia się na około 80-90%. Co więcej, około 70% chorych uzyskuje poprawę rzędu PASI 90. Zatem należy uznać, że leki blokujące IL-17 stanowią jedną z najskuteczniejszych opcji terapeutycznych. Leki tej grupy okazały się także skuteczne w leczeniu łuszczycowego zapalenia stawów. Leczenie lekami blokującymi IL-17 jest dobrze tolerowane przez pacjentów, a profil bezpieczeństwa tej grupy leków bardzo korzystny.
Leki blokujące interleukinę 23:
Rizankizumab refundowany w programie lekowym leczenia umiarkowanej i ciężkiej łuszczycy plackowatej od 1 września 2020 r.
Guselkumab – refundowany w programie lekowym leczenia umiarkowanej i ciężkiej łuszczycy plackowatej od 1 września 2020 r.
Tildrakizumab-– refundowany w programie lekowym leczenia umiarkowanej i ciężkiej łuszczycy plackowatej od 1 listopada 2021 r.
Leki selektywnie blokujące interleukinę 23 należą obecnie do najbardziej nowoczesnej opcji leczenia łuszczycy. Blokowanie kluczowej cytokiny w patogenezie łuszczycy jest efektywną metodą terapeutyczną, a bardzo wysoka skuteczność leków blokujących IL-23 została potwierdzona w wielu wieloośrodkowych badaniach klinicznych obejmujących populację kilku tysięcy pacjentów. Wieloletnie obserwacje wskazują również, że remisja po odstawieniu tych leków utrzymuje się dłużej niż po pozostałych stosowanych w terapii łuszczycy. Równocześnie, maja bardzo dobry profil bezpieczeństwa i na podstawie dostępnych danych nie generują zwiększonego ryzyka infekcji, ani rozwoju nowotworów. Zablokowanie IL-23 zmniejsza poziom krążącej IL-17A w wyniku redukcji zarówno aktywności jak i liczby Th17, z zachowaniem części IL-17 syntezowanej niezależnie od IL-23, co jest bardzo korzystne dla chorych, ze względu na działanie protekcyjne przed infekcjami drożdżakowymi. Ogromną zaletą inhibitorów IL-23 jest ich rzadka ordynacja, co zapewnia większe zadowolenie i komfort pacjentów oraz stosowanie się do zaleceń. W chwili obecnej do leczenia łuszczycy plackowatej w Polsce zarejestrowane zostały trzy przeciwciała monoklonalne blokujące IL-23 Rizankizumab, Guselkumab i Tildrakizumab, z tym że dwa pierwsze do leczenia łuszczycy o nasileniu ciężkim, natomiast Tildrakizumab w ramach programu lekowego B47 dostępny jest do leczenia zarówno łuszczycy o nasileniu umiarkowanym jak i ciężkim, stając się jedyną opcją terapeutyczna dla pacjentów z brakiem lub utratą adekwatnej odpowiedzi na TNF alfa, które do dnia 01.11.2021 były jedyną dostępną opcją terapeutyczna dla pacjentów z PASI przy kwalifikacji pomiędzy 10 a 18. Należy także wspomnieć o bardzo dużej skuteczności i długotrwałym efekcie terapeutycznym inhibitorów IL-23 w leczeniu tzw. okolic szczególnych.
Leki biologiczne – grupa substancji biologicznie czynnych, uzyskanych dzięki technikom biologii molekularnej. Obecnie w Polsce w terapii łuszczycy plackowatej zarejestrowanych jest 9 preparatów –adalimumab, etanercept, cetrolizumab pegol, infliksymab, ustekinumab, secukinumab, iksekizumab, rizankizumab, guselkumab i od dnia 01.11.2021 Tildrakizumab. Zgodnie z obowiązującym programem lekowym, terapia zarezerwowana jest dla pacjentów z łuszczycą plackowatą o nasileniu umiarkowanym i/lub ciężkim oraz udokumentowaną nieskutecznością i/lub nietolerancją i/lub przeciwwskazaniami do przynajmniej 2 metod systemowej terapii konwencjonalnej. Terapia ta jest także dostępna od 01.01.2021 dla pacjentów z zajęciem tzw. okolic szczególnych czyli skóry owłosionej głowy, twarzy, dłoni i stóp, okolic anogenitalnych i paznokci, którzy nie muszą mieć zmian łuszczycowych na skórze gładkiej by być zakwalifikowanym do terapii lekowej B47.
Do leczenia łuszczycy dziecięcej zarejestrowany w Polsce jest jedynie etanercept (od 6. roku życia).
Leki blokujące TNF alfa : adalimumab, etanercept, cetrolizumab pegol, infliksymab
Leki blokujące interleukinę 17:
Odkrycie w 2005 roku subpopulacji limfocytów pomocniczych produkujących znaczne ilości interleukiny 17 (IL-17), określonych mianem komórek Th17, pozwoliło na lepsze zrozumienie mechanizmów obronnych układu immunologicznego, a także w znaczący sposób wyjaśniło zjawiska immunologiczne występujące w przewlekłych chorobach zapalnych, takich jak łuszczyca. Ostatnie lata dobitnie pokazały, że blokada szlaku IL-17 powoduje znaczną i długotrwałą poprawę u większości chorych na łuszczycę o umiarkowanym i dużym nasileniu. W chwili obecnej do leczenia łuszczycy w Polsce zarejestrowane zostały dwa przeciwciała monoklonalne blokujące bezpośrednio IL-17 (iksekizumab i sekukinumab) oraz brodalumab – przeciwciało monoklonalne blokujące receptor dla IL-17. Skuteczność leków blokujących IL-17 została potwierdzona w wielu wieloośrodkowych badaniach klinicznych obejmujących populację kilku tysięcy pacjentów. Skuteczność terapii tą grupą leków wyrażoną współczynnikiem PASI 75 ocenia się na około 80-90%. Co więcej, około 70% chorych uzyskuje poprawę rzędu PASI 90. Zatem należy uznać, że leki blokujące IL-17 stanowią jedną z najskuteczniejszych opcji terapeutycznych. Leki tej grupy okazały się także skuteczne w leczeniu łuszczycowego zapalenia stawów. Leczenie lekami blokującymi IL-17 jest dobrze tolerowane przez pacjentów, a profil bezpieczeństwa tej grupy leków bardzo korzystny.
Leki blokujące interleukinę 23:
Leki selektywnie blokujące interleukinę 23 należą obecnie do najbardziej nowoczesnej opcji leczenia łuszczycy. Blokowanie kluczowej cytokiny w patogenezie łuszczycy jest efektywną metodą terapeutyczną, a bardzo wysoka skuteczność leków blokujących IL-23 została potwierdzona w wielu wieloośrodkowych badaniach klinicznych obejmujących populację kilku tysięcy pacjentów. Wieloletnie obserwacje wskazują również, że remisja po odstawieniu tych leków utrzymuje się dłużej niż po pozostałych stosowanych w terapii łuszczycy. Równocześnie, maja bardzo dobry profil bezpieczeństwa i na podstawie dostępnych danych nie generują zwiększonego ryzyka infekcji, ani rozwoju nowotworów. Zablokowanie IL-23 zmniejsza poziom krążącej IL-17A w wyniku redukcji zarówno aktywności jak i liczby Th17, z zachowaniem części IL-17 syntezowanej niezależnie od IL-23, co jest bardzo korzystne dla chorych, ze względu na działanie protekcyjne przed infekcjami drożdżakowymi. Ogromną zaletą inhibitorów IL-23 jest ich rzadka ordynacja, co zapewnia większe zadowolenie i komfort pacjentów oraz stosowanie się do zaleceń. W chwili obecnej do leczenia łuszczycy plackowatej w Polsce zarejestrowane zostały trzy przeciwciała monoklonalne blokujące IL-23 Rizankizumab, Guselkumab i Tildrakizumab, z tym że dwa pierwsze do leczenia łuszczycy o nasileniu ciężkim, natomiast Tildrakizumab w ramach programu lekowego B47 dostępny jest do leczenia zarówno łuszczycy o nasileniu umiarkowanym jak i ciężkim, stając się jedyną opcją terapeutyczna dla pacjentów z brakiem lub utratą adekwatnej odpowiedzi na TNF alfa, które do dnia 01.11.2021 były jedyną dostępną opcją terapeutyczna dla pacjentów z PASI przy kwalifikacji pomiędzy 10 a 18. Należy także wspomnieć o bardzo dużej skuteczności i długotrwałym efekcie terapeutycznym inhibitorów IL-23 w leczeniu tzw. okolic szczególnych.